Het is altijd lastig wanneer mensen me vragen naar de overlast die ik ervaar van Tata Steel. Het is een moeilijke vraag om te beantwoorden omdat je eraan gewend raakt. Deze fabriek is – of beter gezegd, wás – voor ons ‘normaal’; hij staat er al langer dan ik besta. Misschien dwarrelt er inderdaad meer stof rond dan elders in Nederland, of misschien is het niet normaal dat je iets ruikt en meteen denkt: 'oh, de wind zal wel onze kant op staan'. Maar voor ons is dit gewoon hoe het altijd is geweest, we wisten niet beter.
Opgroeien met een staalfabriek als buurman is niet niks
Toen ik opgroeide in IJmuiden stond ik eigenlijk nooit echt stil bij de gezondheidseffecten die Tata Steel zou kunnen hebben. Bij ons thuis was wonen naast Tata nooit een gespreksonderwerp. Mijn ouders waren zich er goed van bewust dat ze niet naast de mooiste en schoonste fabriek van Nederland gingen wonen, maar door de woningnood hadden ze geen keuze. Hier is Tata meer een vanzelfsprekendheid, een onderdeel van het dagelijks leven waar je niet veel over nadenkt. Je kent wat mensen die er werken, iedereen is op de hoogte van de vuiligheid, maar niemand lijkt er echt over te praten.
De eerste keer dat mensen echt bezorgdheid toonden, kan ik me nog goed herinneren. Het was tijdens de grafietregens in 2018. Sommige van mijn klasgenoten vertelden hoe alles rond hun huizen zwart was, waar je ook keek. Ik herinner me nog dat ik dacht: "Hoe kan dat? Is het altijd al zo vies geweest, maar valt het nu pas op omdat het afsteekt tegen het wit van de sneeuw?" Tot dat moment had ik nooit echt stilgestaan bij de effecten van Tata Steel, of had ik het simpelweg niet opgemerkt. Daarna was het moeilijk om die beelden uit mijn hoofd te krijgen.
Ondertussen ben ik wel wijzer geworden. Voor mij zijn ondertussen de gezondheidsrisico's onlosmakelijk verbonden met die ene fabriek, die ene bron, zoals het RIVM dat mooi verwoordde. Hier word ik ook vaak aan herinnerd. Het besef drong eigenlijk pas tot me door toen vrienden van buiten de regio begonnen met het sturen van elk nieuwsbericht dat ook maar iets te maken had met Tata Steel. Als enige persoon die ze kennen uit deze regio, leek het alsof ze automatisch Tata Steel aan mij koppelen omdat ik hier woon. Het is zelfs vaak het eerste waar mensen aan denken als ze horen dat ik uit IJmuiden kom. Soms vragen mensen me dan wat ik ervan vind om zo dicht bij Tata Steel te wonen. "Het is gewoon zo," zeg ik meestal, net als mijn vrienden die hier zijn opgegroeid. Toch heb ik het gevoel dat ik voor het leven getekend ben.
De terughoudendheid van jongeren over dit onderwerp vind ik zorgwekkend
Tijdens mijn studie culturele antropologie heb ik mij meer verdiept in de problematiek in onze regio, en recentelijk heb ik mijn masterscriptie over burgerwetenschap in de IJmond afgerond, gericht op de vervuiling veroorzaakt door Tata Steel. Wat mij het meeste daarover is bijgebleven? Als je bekijkt wie er in opstand komt tegen de fabriek, valt op dat er maar weinig mensen van mijn leeftijd bij betrokken zijn. Het lijkt alsof jongeren zich niet uit durven te spreken. Dit intrigeert me, maar het baart me ook zorgen; het gaat immers over onze toekomst. Waarom hebben jongeren in deze regio geen sterke mening over dit onderwerp? Ik vermoed dat dit komt doordat ze het gevoel hebben dat ze er weinig aan kunnen veranderen. Misschien bagatelliseren ze zelfs de problemen om maar niet te hoeven nadenken over de mogelijke impact ervan op hun gezondheid, of die van hun familie.
Ik begrijp deze gedachtegang maar al te goed; ook ik betrap mezelf er vaak op te denken dat er weinig zal veranderen, ongeacht de acties die we ondernemen. Toch blijf ik hopen dat er wel degelijk verandering zal komen. Ik ben van mening dat Tata Steel dringend duurzamer moet worden en dat dit proces veel sneller moet verlopen dan in voorgaande jaren het geval is geweest. Bovendien is het van cruciaal belang dat ze volledig transparant zijn naar de omwonenden toe, aangezien we vaak niet het volledige verhaal te horen krijgen, of een vertekende versie ervan. Dit kan toch zo niet langer. Er moet echt iets veranderen.
Op FrisseWind.nu vertellen we de verhalen van de buren van Tata Steel. Dat is belangrijk, want nog altijd wordt de 'overlast' gebagatelliseerd door zowel Tata Steel als de overheid. Wilt u (anoniem) meewerken aan een artikel op FrisseWind.nu, mail dan naar mail@frissewind.nu.
Wonen naast Tata is ongezond. Als buren hebben we last van stank, stof en geluid en maken kosten voor schoonmaak, onderhoud en soms zelfs verhuizing. Wij zetten de collectieve massaschadeclaim door. Vindt u ook dat u recht heeft op een vergoeding?